Türkiye'de Ailesel Akdeniz Ateşi (FMF) vakaları artış gösterirken, Tokat'ta durum endişe verici boyutlara ulaştı. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölüm Başkanı Doç. Dr. Ercan Çaçan, özellikle akraba evliliklerinin yaygın olduğu bölgelerde genetik danışmanlığın önemine dikkat çekerek uyarılarda bulundu. Peki, Tokat'ta FMF vakaları neden Türkiye ortalamasının iki katı? İşte detaylar...
FMF Hastalığı Nedir? Belirtileri Nelerdir?
Ailesel Akdeniz Ateşi (FMF), karın, göğüs veya eklem ağrılarıyla birlikte tekrarlayan ateş nöbetleriyle kendini gösteren, genetik kökenli bir hastalıktır. Cinsiyete bağlı olmayan bu hastalık, özellikle Akdeniz ve Ortadoğu kökenli topluluklarda daha sık görülmektedir. Türkiye'de ise Tokat, Sivas ve Kastamonu gibi iller riskli bölgeler arasında yer almaktadır.
- Tekrarlayan ateş nöbetleri
- Karın ağrısı
- Göğüs ağrısı
- Eklem ağrıları
Doç. Dr. Ercan Çaçan, genetik analizi yapılmamış akraba evliliklerinin, aynı mutasyonu taşıyan bireylerin çocuklarında FMF hastalığının ortaya çıkma riskini ciddi şekilde artırdığını belirtiyor. Çaçan, "FMF atakları genellikle 20 yaşından önce başlar ve erkeklerde biraz daha sık rastlanır. Hastalığın temelinde, MEFV geninde bulunan mutasyonlar yer alır. Bu gen, vücutta inflamasyonu düzenleyen bir proteini kodlamaktadır. Mutasyonlar nedeniyle inflamasyon kontrolsüz hale gelir ve hastalık belirtileri ortaya çıkar. Ancak FMF hastalarının tamamı bu mutasyonu taşımayabilir, başka genlerin de hastalıkta rolü olabileceğine dair araştırmalar sürmektedir" dedi.
Tokat'ta Durum Neden Daha Kötü?
Tokat'ta yapılan araştırmalar, FMF vakalarının Türkiye ortalamasının iki katı olduğunu gösteriyor. 2016 yılında Tokat İl Sağlık Müdürlüğü tarafından yapılan bir çalışmaya göre, Türkiye'de her bin kişiden 4'ünde FMF hastalığı görülürken, Tokat'ta bu oran bin kişide 8'e yükseliyor. Bu durumun en önemli nedenlerinden biri, bölgedeki akraba evliliklerinin yaygınlığıdır.
FMF hastalığına yönelik araştırmalar yapan Önder Başkan ise, hastalığın teşhisinin zorluğuna dikkat çekerek, "Hastalığın çözüm yolu maalesef yoktur. Teşhisi zor hastalıktır. Birçok hastalıkla karıştırılabiliyor. İnsanlar gereksiz apandisit, bağırsak düğümlenmesi ve karaciğer ameliyatı olabiliyorlar" şeklinde konuştu.
Önlem Almak Mümkün Mü?
FMF hastalığının genetik geçişli olması nedeniyle, özellikle riskli bölgelerde evlilik öncesi genetik tarama yapılması büyük önem taşıyor. Doç. Dr. Ercan Çaçan, Tokat, Sivas ve Kastamonu gibi Orta Karadeniz bölgesindeki illerde yaşayan bireylerin genetik danışmanlık almasının gerekliliğini vurguluyor.
Akraba evliliklerinin FMF riskini artırdığı göz önünde bulundurulduğunda, bu konuda farkındalık yaratılması ve genetik danışmanlık hizmetlerinin yaygınlaştırılması, hastalığın kontrol altına alınmasında önemli bir rol oynayacaktır. FMF hastalığı, erken teşhis ve doğru tedavi ile kontrol altında tutulabilen bir hastalıktır. Bu nedenle, belirtileri taşıyan bireylerin vakit kaybetmeden bir uzmana başvurması büyük önem taşımaktadır.
