Sokak Lezzetleri Zehir Saçıyor! Uzmanlardan Kritik Uyarılar
Yaz aylarının gelmesiyle birlikte sokak lezzetlerine olan ilgi artarken, uzmanlar bu konuda önemli uyarılarda bulunuyor. Özellikle uygun koşullarda hazırlanmayan ve saklanmayan sokak lezzetlerinin besin zehirlenmesi riskini ciddi şekilde artırdığı belirtiliyor. Gastroenteroloji Uzmanı Dr. Mustafa Özel, son dönemde yaşanan ve ölümle sonuçlanabilen vakaların da bu tehlikeyi gözler önüne serdiğini vurguluyor.
Sokak Lezzetlerindeki Tehlike
Sokak lezzetlerinin hızlı, ekonomik ve lezzetli olması tercih sebebi olsa da, uygun olmayan saklama koşulları ve hijyen eksikliği nedeniyle ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği belirtiliyor. Dr. Özel, besin zehirlenmesinin mikroorganizmalar veya toksinlerle kontamine olmuş gıdaların tüketilmesi sonucu ortaya çıkan bir klinik durum olduğunu ifade ediyor ve en sık rastlanan etkenleri şöyle sıralıyor:
- Salmonella
- Staphylococcus aureus toksinleri
- E. Coli
- Clostridium perfringens
- Norovirüs
- Vibrio türleri (özellikle deniz ürünlerinde)
Bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerin besin zehirlenmesine karşı daha hassas olduğunu belirten Dr. Özel, 5 yaş altı çocuklar, 65 yaş üzeri bireyler, hamileler, kronik hastalığı olanlar ve bağışıklık sistemini baskılayan ilaçları kullananların daha ağır tablolarla karşılaşabileceğini vurguluyor.
Risk Faktörleri ve Alınması Gereken Önlemler
Sokak lezzetlerinde riskin daha fazla olmasının başlıca nedenleri arasında uygun olmayan saklama şartları, hijyen eksikliği, denetim eksikliği ve su kaynaklı riskler yer alıyor. Dr. Özel, et, tavuk ve deniz ürünlerinin tezgahlarda uzun süre açıkta bekleyebildiğini ve 5-60°C arası sıcaklıkların bakterilerin hızla çoğalmasına zemin hazırladığını belirtiyor. Ayrıca, satıcıların el hijyeni, kullandıkları ekipmanların temizliği ve çiğ-pişmiş gıdaların aynı ekipmanla hazırlanması da ciddi risk oluşturuyor.
Dr. Özel, sokak lezzetlerinden vazgeçemeyen vatandaşlara şu önerilerde bulunuyor:
- Satıcı seçimine dikkat edin, kalabalık ve sirkülasyonu yüksek tezgâhları tercih edin.
- Yemeğin hazırlığını gözlemleyin, kullanılan ekipmanların temizliğine bakın.
- Sıcak-soğuk zincirine dikkat edin, sıcak yemeği sıcak, soğuk yemeği soğuk tüketin.
- Tezgâhta uzun süre beklemiş yiyeceklerden kaçının.
- Yemeğe başlamadan önce ellerinizi mutlaka yıkayın, mümkün değilse dezenfektan kullanın.
- Midye, tavuk ve et ürünlerine ekstra özen gösterin, kaynağı belli olmayan midyelerden uzak durun.
- Tavuk ve et ürünlerinin tamamen pişmiş olduğuna dikkat edin.
En Riskli Sokak Lezzetleri ve Belirtiler
Uzmanlar, en riskli sokak lezzetlerinin başında midye dolma, midye tava, tavuk döner, et döner, kokoreç, kumpir, balık ekmek ve kızartmaların geldiğini belirtiyor. Bu yiyeceklerde Vibrio, Salmonella gibi bakterilerin yanı sıra hijyen sorunları ve yetersiz pişirme gibi riskler bulunuyor.
Besin zehirlenmesi belirtileri genellikle 1-72 saat içinde ortaya çıkıyor ve bulantı, kusma, karın ağrısı, kramp, sulu ishal, ateş, halsizlik gibi şikayetlerle kendini gösteriyor. Dr. Özel, 24-48 saatten uzun süren kusma veya ishal, kanlı ishal, 38.5°C üzeri ateş, aşırı halsizlik, bayılma hissi, dehidratasyon semptomları ve risk grubundaki bireylerde herhangi bir belirti ortaya çıktığında vakit geçirmeden en yakın hastaneye başvurulması gerektiğini vurguluyor.
Sokak lezzetlerinin tadını çıkarırken sağlığımızı korumak için dikkatli olmak ve uzmanların uyarılarını dikkate almak büyük önem taşıyor. Unutmayalım ki, basit önlemler alarak besin zehirlenmesi riskini en aza indirebilir ve keyifli bir yaz geçirebiliriz.
