İklim Yasası Resmen Yürürlükte! Milyonluk Cezalar Geliyor
Türkiye'nin iklim değişikliğiyle mücadelesinde tarihi bir adım atıldı! 2 Temmuz'da Meclis'te kabul edilen ve Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Türkiye'nin ilk 'İklim Kanunu', "Sıfır Emisyon" ve "Yeşil Büyüme" vizyonuyla ülkenin çevresel geleceğine yön verecek. Bu tarihi yasa, sera gazı emisyonlarını radikal bir şekilde azaltmayı ve iklim değişikliğinin etkilerine uyumu hedefliyor. Yasaya uymayanlara ise milyonluk para cezaları kesilecek!
Yeşil Dönüşüm Başlıyor: İllerden Karbon Piyasasına
Yeni İklim Kanunu, sadece sera gazı emisyonlarının azaltılmasını değil, aynı zamanda iklim değişikliğine uyum faaliyetlerini, planlama ve uygulama araçlarını, gelirleri, denetim mekanizmalarını ve hukuki çerçeveyi de kapsıyor. Kanun, "adil geçiş", "iklim adaleti", "emisyon ticaret sistemi (ETS)" gibi önemli tanımları da beraberinde getiriyor.
Kanunun en dikkat çekici maddelerinden biri, tüm illerde Vali başkanlığında İl İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulları'nın kurulacak olması. Bu kurullar, illerin özel şartlarına uygun stratejiler ve eylem planları belirleyerek yerel düzeyde iklim değişikliğiyle mücadeleyi yönetecek. Büyükşehirlerde büyükşehir belediyesi, diğer illerde ise il belediyesi ve il özel idareleri, yerel iklim değişikliği eylem planlarını hazırlamakla yükümlü olacak.
Sıfır Emisyon Hedefi ve Karbon Piyasası Sistemi
İklim Kanunu, Türkiye'nin net sıfır emisyon hedefini de yasal zemine oturtuyor. Bu hedef doğrultusunda, enerji, su ve hammadde verimliliği, yenilenebilir enerji kullanımı, ürünlerin karbon ayak izinin azaltılması gibi önlemler alınacak. Ayrıca orman, tarım ve sulak alanlardaki karbon yutağı kayıplarının engellenmesi ve bu alanların artırılması sağlanacak.
Yasayla birlikte, Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) de kurulacak. Bu sistemle, sera gazı emisyonu yapan işletmelerin belirli bir izinle faaliyet göstermesi zorunlu hale gelecek. İşletmelerin yıllık sera gazı emisyon değerlerine karşılık tahsisat teslim etmesi gerekecek. Tahsisat yükümlülüğünü yerine getirmeyenlere ciddi idari para cezaları uygulanacak. Bu durum, piyasa mekanizmaları aracılığıyla karbon emisyonlarının fiyatlandırılmasını ve azaltılmasını teşvik edecek.
Yeşil Finansman ve Sürdürülebilirlik Odaklı Destekler
Kanun, iklim değişikliğiyle mücadele faaliyetleri için iklim finansmanı kaynaklarının geliştirilmesine büyük önem veriyor. Sera gazı emisyon izinlerinden, ETS satış gelirlerinden ve karbon piyasası işlemlerinden elde edilecek gelirler özel ödenek olarak kaydedilip münhasıran yeşil dönüşüm ve iklim değişikliğiyle mücadele amaçları için kullanılacak. Ayrıca, yeşil ve sürdürülebilir sermaye piyasası araçları, banka finansmanları ve sigorta araçları gibi çeşitli finansman mekanizmaları da teşvik edilecek.
Karbon Piyasası Kurulu adında yeni bir kurul da oluşturulacak. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı başkanlığında birçok bakan yardımcısının yer alacağı bu kurul, ulusal tahsisat planını onaylayacak, ETS piyasasının işleyişine yön verecek ve uluslararası karbon piyasalarıyla ilgili politikaları belirleyecek.
Milyonluk Cezalar Kapıda!
Yeni İklim Kanunu'nun en caydırıcı yönlerinden biri de belirlenen yükümlülüklere uymayanlara getirilen ağır idari yaptırımlar. Sera gazı emisyon raporunu süresi içinde sunmayanlara 500 bin TL'den 5 milyon TL'ye kadar para cezası kesilecek. ETS kapsamındaki işletmeler için bu cezalar iki katına çıkacak. Ozon tabakasını incelten maddeler ve florlu sera gazlarına ilişkin kurallara uymayanlara da 2,5 milyon TL'ye varan cezalar uygulanacak. Ayrıca izinsiz faaliyet gösteren veya tahsisat yükümlülüğünü yerine getirmeyen işletmelere, emisyon miktarı başına para cezaları ve faaliyete devam etme engelleri getirilecek.
Türkiye'nin ilk İklim Kanunu'nun yürürlüğe girmesi, ülkenin iklim değişikliğiyle mücadelede kararlılığını gösteriyor. Milyonluk cezalarla desteklenen bu yasa, hem çevresel sürdürülebilirliği teşvik edecek hem de ekonomik dönüşümü hızlandırarak Türkiye'yi daha yeşil bir geleceğe taşıyacak.
