Gazi'nin Yaveri: Tokatlı Kahraman Mustafa Vasfi Süsoy'un Hikayesi!
Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşuna giden yolda önemli bir dönüm noktası olan 19 Mayıs 1919'un 106. yıl dönümünde, Gazi Mustafa Kemal Atatürk ile birlikte Bandırma Vapuru'nda Samsun'a çıkan ve Milli Mücadele'nin öncülerinden olan Mustafa Vasfi Süsoy, Tokatlı bir asker, karargâh komutanı ve milletvekili olarak bir kez daha anılıyor. Süsoy, tarih sayfalarında büyük zaferin sessiz kahramanlarından biri olarak yerini almıştır.
Bandırma Vapuru'ndaki Tokatlı Kahraman
1876 yılında Tokat'ta dünyaya gelen Mustafa Vasfi Süsoy, Atatürk'ün Samsun'a çıktığı kritik yolculukta onun en yakın silah arkadaşlarından biri olarak görev yapmıştır. 9. Ordu Müfettişi sıfatıyla Samsun'a hareket eden Mustafa Kemal Paşa'nın karargâh subayı olan Süsoy, ailesini de bu tarihi yolculuğa Bandırma Vapuru ile götürme izni alarak, milli mücadelenin hem askeri hem de manevi yönüne dair dikkat çeken bir örnek oluşturmuştur.
Süsoy, Osmanlı Ordusu'nda çeşitli görevlerde bulunmuş, 31 Mart İsyanı'nı bastırmakla görevli Hareket Ordusu'nda Mustafa Kemal ile tanışmıştır. I. Dünya Savaşı boyunca ve özellikle 7. Ordu döneminde Atatürk'ün karargâh komutanı olarak görev yapmıştır. Bu yakınlık, Cumhuriyet'in ilk yıllarında da devam etmiştir.
Milli Mücadele'de Meclis ve Madalya
1920 yılında Tokat milletvekili olarak TBMM'ye giren Süsoy, dört dönem boyunca Tokat'ı Meclis'te temsil etmiştir. 12 Aralık 1923'te verdiği dilekçede, Milli Mücadele'ye katıldığı için emekliye sevk edildiğini belirterek binbaşılığa terfi talebinde bulunmuştur. Bu talep gizli bir oturumda onaylanmıştır. Süsoy, cephedeki ve yasama alanındaki katkıları nedeniyle kırmızı-yeşil şeritli İstiklal Madalyası ile onurlandırılmıştır.
Meclis'te özellikle Tevhid-i Tedrisat Kanunu'nun teklifi ve Şeriye ve Evkaf Vekaleti'nin kaldırılmasına dair tekliflerde etkin rol oynayan Süsoy, eğitim ve laiklik esaslarına dayalı Cumhuriyet düzeninin kurulmasında da görev almıştır. Süsoy'un katkıları şu şekilde özetlenebilir:
- Tevhid-i Tedrisat Kanunu'nun teklifinde rol oynaması
- Şeriye ve Evkaf Vekaleti'nin kaldırılmasına dair tekliflerde yer alması
- Eğitim ve laiklik esaslarına dayalı Cumhuriyet düzeninin kurulmasına katkı sağlaması
Atatürk'ü Tokat'ta Konağında Ağırladı
1924 yılında Gazi Mustafa Kemal Paşa ve eşi Latife Hanım'ın Tokat ziyareti sırasında, onları Tokat'taki konağında misafir eden Süsoy'un bu konağı, günümüzde müzeye dönüştürülerek tarih meraklılarının ziyaretine açılmıştır. Bu konak, Mustafa Kemal Atatürk'ün Tokat ziyaretlerindeki önemli bir durağı olmuş ve tarihi anılara ev sahipliği yapmıştır.
Mustafa Vasfi Süsoy, şeker hastalığı nedeniyle iyileşmeyen bir ayağındaki yara sonucu 10 Aralık 1934'te Ankara Numune Hastanesi'nde hayatını kaybetmiştir. Cebeci Şehitliği'ne devlet töreniyle defnedilen Süsoy, Tokat'ın ve Türkiye'nin unutulmaması gereken tarihi figürlerinden biri olarak hafızalarda yerini almıştır. Tokatlılar, hemşehrileri Mustafa Vasfi Süsoy'u her yıl saygıyla anmaktadır. Tokat Belediyesi ve yerel sivil toplum kuruluşları, Süsoy'un adını yaşatmak için çeşitli etkinlikler düzenlemektedir. Tarihçiler, bu tür değerli şahsiyetlerin yalnızca yıldönümlerinde değil, eğitim müfredatlarında ve kültürel projelerde de yer bulması gerektiğine dikkat çekmektedir.
Tokat'ta Perakende mahallesinde bulunan Süsoy ailesinin yaşadığı ve Mustafa Kemal Atatürk'ün cumhurbaşkanı sıfatıyla şehir ziyaretlerinde konakladığı tarihi konak bugün Atatürk Evi Müzesi olarak hizmet vermektedir. Konakta Atatürk'ün Tokat ziyaretinde konakladığı oda döneme ait önemli eşyalar ve fotoğraflar yer almaktadır. Bu müze, Mustafa Vasfi Süsoy'un ve Mustafa Kemal Atatürk'ün anılarını yaşatmaya devam etmektedir.
Mustafa Vasfi Süsoy'un hayatı ve Milli Mücadele'deki katkıları, gelecek nesillere aktarılması gereken önemli bir mirastır. Onun kahramanlıkları ve vatanseverliği, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesindeki azmini ve kararlılığını simgelemektedir.
