Dünyanın en sevilen lezzetlerinden biri olan çikolata, gelecekte bir lüks haline gelebilir. Kakao üretiminde yaşanan ciddi sorunlar, bu keyifli atıştırmalığın geleceğini tehdit ediyor. Özellikle Fildişi Sahili'ndeki kakao bahçelerinde yaşanan verim düşüşü ve hastalıklar, çikolata severleri endişelendiriyor. Peki, bu durumun arkasında yatan sebepler neler ve neler yapılabilir?
İklim Değişikliği ve Verim Kaybı
Fildişi Sahili, dünya kakao üretiminin büyük bir bölümünü karşılıyor. Ancak, iklim değişikliğinin etkileri bu bölgede de kendini gösteriyor. Düzensiz yağışlar, kuraklık ve artan sıcaklıklar, kakao ağaçlarının verimliliğini olumsuz etkiliyor. Yeyasso Kooperatifi yetkilileri, son yıllarda üretimde %30'a varan düşüşler yaşandığını belirtiyor. Bu durum, çiftçilerin gelirlerini azaltırken, kakao ağaçlarının geleceği hakkında da endişe yaratıyor.
Çiftçiler, mevsimsel dengesizliklerin kakao üretimini olumsuz etkilediğini vurguluyor. Yağmurların gecikmesi, güneşli dönemlerin beklenmedik sağanaklarla kesilmesi, kakao ağaçlarının sağlıklı büyümesini engelliyor. Uzmanlar, bu gidişle 2030 yılına kadar kakao ağaçlarının tamamen yok olabileceği uyarısında bulunuyor.
Viral Hastalıklar Üretimi Tehdit Ediyor
İklim değişikliğinin yanı sıra, kakao ağaçlarında hızla yayılan viral hastalıklar da üretimi tehdit ediyor. "Şişkin sürgün hastalığı" olarak bilinen bu hastalık, birçok çiftçinin tarlalarını kaybetmesine neden oluyor. Hastalık nedeniyle tarlalarını kaybeden çiftçiler, geçim kaynaklarını yitiriyor ve büyük bir ekonomik zorlukla karşı karşıya kalıyor.
Bu sorunlarla başa çıkmak için Fildişi Sahili Tarım Bakanlığı, çeşitli önlemler almaya çalışıyor. Tarım ormancılığı politikalarıyla çiftçileri kakao tarlalarına gölge sağlayacak meyve ve ağaç türleri dikmeye teşvik ediyor. Ayrıca, Avrupa Birliği'nin ormansızlaşmaya karşı düzenlemelerine uyum sağlamak amacıyla dijital çiftlik kayıtları ve üretici kimlik kartları gibi adımlar da atılıyor.
Fairtrade Modeli Umut Işığı Olabilir mi?
Fildişi Sahili'ndeki kakao üreticileri için umut verici bir çözüm de Fairtrade modeli olabilir. Bu model, kakao üreticilerine daha adil bir gelir sağlayarak, sürdürülebilir tarım uygulamalarını teşvik ediyor. Yeyasso Kooperatifi, İngiltere merkezli süpermarket zinciri M&S ile yürüttüğü "Ortak Etki" adlı pilot program sayesinde Fairtrade satışlarını artırmayı ve üreticilere daha fazla prim ödemesi yapmayı hedefliyor.
Kooperatif Başkanı Doumbia Abou Zeid, Fairtrade kapsamında sattıkları kakao oranını %40'a çıkarmayı ve çevre projelerine destek vermeyi planladıklarını belirtiyor. Bu tür girişimler, kakao üreticilerinin gelirlerini artırırken, sürdürülebilir tarım uygulamalarının yaygınlaşmasına da katkı sağlayabilir.
Kakao üretiminde yaşanan bu kriz, tüm dünyayı etkileyebilir. Çikolata fiyatlarının artması, çikolata sektöründe çalışanların işlerini kaybetmesi gibi sonuçlar doğurabilir. Ancak, iklim değişikliğiyle mücadele, sürdürülebilir tarım uygulamalarının teşvik edilmesi ve Fairtrade gibi adil ticaret modellerinin yaygınlaştırılmasıyla bu sorunların üstesinden gelinebilir. Aksi takdirde, gelecekte çikolata sadece bir anı olarak kalabilir.
