İran, nükleer programı konusunda Batı ile gerilimi tırmandıracak bir adım atabileceğini duyurdu. Ülke, dış tehditlerin devam etmesi halinde Birleşmiş Milletler'in nükleer denetim yapısı olan Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) ile iş birliğini askıya alabileceğini açıkladı. Bu durum, bölgedeki tansiyonu daha da yükseltecek bir gelişme olarak değerlendiriliyor.
İran'dan Sert Uyarı: "IAEA Denetçileri Sınır Dışı Edilebilir"
İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney'in danışmanı Ali Şemhani, Perşembe günü yaptığı açıklamada, ülkesinin nükleer programına yönelik dış tehditlerin devam etmesi halinde IAEA ile iş birliğinin askıya alınabileceğini belirtti. Şemhani, "Dış tehditlerin sürmesi ve İran’ı askeri saldırı şartları altına sokmak, IAEA denetçilerinin sınır dışı edilmesi ve iş birliğinin sona erdirilmesi gibi caydırıcı önlemleri beraberinde getirebilir," ifadelerini kullandı. Bu açıklama, ABD Başkanı Donald Trump'ın, Tahran'ın nükleer bir anlaşmayı kabul etmemesi halinde askeri güç kullanma tehdidini yinelemesinin ardından geldi.
Şemhani ayrıca, zenginleştirilmiş uranyumun İran içinde güvenli ve açıklanmayan yerlere taşınmasının da gündeme gelebileceğini söyledi. Bu durum, Batılı ülkelerin İran'ın nükleer programına ilişkin endişelerini daha da artırabilir.
ABD ve İran Arasında Gerilim Tırmanıyor
İranlı ve Amerikalı diplomatların, Tahran'ın nükleer programı hakkında görüşmelere başlamak üzere Umman'ı ziyaret etmeleri bekleniyor. Ancak, görüşmelerin nasıl ilerleyeceği ve bir sonuca ulaşıp ulaşmayacağı belirsizliğini koruyor. Trump, görüşmelerin bir çıkmaza girip girmediğine dair son kararı kendisinin vereceğini ve böyle bir durumda İran'ın "büyük bir tehlike" ile karşı karşıya kalacağını söyledi.
ABD, İran'la yapılacak görüşmelerin doğrudan olacağını savunurken, İran ise görüşmelerin dolaylı ve Umman dışişleri bakanının aracılığıyla olacağını vurguluyor. Bu farklı yaklaşımlar, görüşmelerin zorlu geçeceğine işaret ediyor.
Nükleer Anlaşma ve Sonrası
Trump, ilk başkanlık döneminde (2017-2021) ABD’yi, İran ile dünya güçleri arasında 2015’te imzalanan ve İran’ın hassas nükleer faaliyetlerini kısıtlaması karşılığında yaptırımların kaldırılmasını öngören anlaşmadan çekmişti. Ardından ABD, İran’a yönelik kapsamlı yaptırımları yeniden uygulamaya koymuştu. IAEA'ya göre, bu tarihten sonra İran, anlaşmanın uranyum zenginleştirme sınırlarını önemli ölçüde aştı.
Batılı ülkeler, İran’ı gizli bir şekilde nükleer silah üretme kapasitesi geliştirmeye çalışmakla suçluyor. Bu iddiaya göre, İran’ın uranyumu sivil amaçlı bir nükleer enerji programı için gerekli olan seviyenin çok üzerinde zenginleştirdiği belirtiliyor. Tahran ise nükleer programının tamamen sivil enerji üretimi amacı taşıdığını savunuyor.
İran'ın IAEA ile iş birliğini askıya alma tehdidi, nükleer programı konusundaki belirsizliği artırıyor ve bölgedeki gerilimi tırmandırıyor. Eğer İran, IAEA denetçilerini sınır dışı eder ve uranyum zenginleştirme faaliyetlerini daha da artırırsa, uluslararası toplumun tepkisi sert olabilir. Bu durum, İran'a yönelik yeni yaptırımların uygulanmasına ve bölgede askeri bir çatışma riskinin artmasına yol açabilir. Önümüzdeki günlerde yapılacak görüşmelerin sonucu, İran'ın nükleer programının geleceği açısından kritik bir öneme sahip olacak.
